Umay Aktaş Salman ERG Araştırmacısı
Türkiye’de, zorunlu eğitim çağında olmasına karşın yaklaşık 743 bin çocuk eğitime erişemiyor. Ortaöğretimde okullulaşma oranları hala diğer kademelerin gerisinde. Türkiye genelinde yüzde 84,2 olan ortaöğretimde net okullulaşma oranı, Güneydoğu Anadolu’da, Kuzeydoğu Anadolu’da ve Ortadoğu Anadolu’da ülke ortalamasının oldukça altında. Ortaöğretimde mesleki ve teknik liselere ve imam hatip liselerine giden öğrenci oranı azalırken genel ortaöğretimin payında 4,1 yüzde puan artış var. Genel ortaöğretim kapsamındaki Anadolu liselerini tercih eden öğrencilerin sayısı bu artışta etken. 2018-19 eğitim-öğretim yılında kaynaştırma eğitimi alan öğrenci sayısı okul öncesi eğitim dışındaki tüm kademelerde önceki yıla göre artış gösterdi. Bu veriler Millî Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) geçtiğimiz günlerde açıkladığı 2018-2019 eğitim öğretim yılı istatistiklerinden. Eğitim Reformu Girişimi’nden Araştırmacı Gözde Ertekin’le okula erişim, derslik başına düşen öğrenci sayıları, özel okula giden öğrenci sayıları gibi pek çok konuda son bir yılda neler olduğunu, nasıl değişiklikler yaşandığını ve bu göstergelerin ne anlama geldiğini konuştuk.15 yaştan sonra çocukların yüzde 10’undan fazlası eğitim dışında kalıyor MEB 2018-19 eğitim-öğretim yılı istatistikleri eğitime erişimle ilgili ne söylüyor? Okullulaşma oranlarında bir önceki yıla göre tüm kademelerde nasıl bir değişim var? MEB 2018-19 eğitim-öğretim yılı istatistikleri, net okullulaşma oranlarının bazı kademelerde arttığını, bazı kademelerde azaldığını gösteriyor. Okul öncesinde 5 yaş için net okullulaşma oranı 2017-18 yılına göre 1,4 yüzde puan artarak yüzde 68,3, ortaöğretimde 0,6 yüzde puan artarak yüzde 84,2 oldu. Ortaokulda ise 1,2 yüzde puan azalarak yüzde 93,3 oldu. Yaşa göre net okullulaşma oranları ise, eğitim çağında olduğu halde okul dışında kalan çocuklara ilişkin değerlendirme yapabilmek için önemli bir veri. 2018-19’da, zorunlu eğitim çağındaki çocukların 6-9 yaşta yüzde 1,72, 10-13 yaşta yüzde 1,36, 14-17 yaşta yüzde 11,78’inin okul dışında olması yaklaşık 743 bin çocuğun eğitime erişemediği anlamına geliyor. Önceki yıl ile kıyaslandığında, net okullulaşma oranının 6-9 yaş için 0,07, 10-13 yaş için 0,02 yüzde puan azaldığı, 14-17 yaş için 0,58 yüzde puan arttığı görülüyor. 14-17 yaş net okullulaşma oranının 14 yaşta yüzde 95,44 iken, 17 yaşta yüzde 80,33 olması önemli bir soruna işaret ediyor ve okul terkine yönelik politikaların ortaöğretimin özellikle ilk iki yılına odaklanması gerektiğine işaret ediyor.
Kademelere Göre Net Okullulaşma Oranları (%)
2017-18 | 2018-19 | |||||
Oğlan | Kız | Toplam | Oğlan | Kız | Toplam | |
Okul öncesi (3-5 yaş) | 39,8 | 38,1 | 38,5 | 39,4 | 38,8 | 39,1 |
Okul öncesi (4-5 yaş) | 50,9 | 50,0 | 50,4 | 51,2 | 50,4 | 50,8 |
Okul öncesi (5 yaş) | 68,0 | 65,8 | 66,9 | 69,3 | 67,2 | 68,3 |
İlkokul | 91,4 | 91,7 | 91,5 | 91,8 | 92,1 | 91,9 |
Ortaokul | 94,3 | 94,7 | 94,5 | 92,9 | 93,6 | 93,3 |
Ortaöğretim | 83,8 | 83,4 | 83,6 | 84,5 | 83,9 | 84,2 |
Ortaöğretimde Bölgeler ve Cinsiyet Ayrımında Net Okullulaşma
Bölge* | Oğlan (%) | Kız (%) | Toplam (%) | Fark (yüzde puan) |
Batı Anadolu | 91,3 | 91,2 | 91,3 | 0,1 |
Doğu Marmara | 90,9 | 90,7 | 90,8 | 0,2 |
Doğu Karadeniz | 90,4 | 90,0 | 90,2 | 0,4 |
Batı Karadeniz | 89,3 | 89,3 | 89,3 | 0,0 |
İstanbul | 88,5 | 89,1 | 88,8 | -0,6 |
Ege | 88,3 | 88,2 | 88,2 | 0,1 |
Batı Marmara | 87,7 | 87,4 | 87,6 | 0,3 |
Orta Anadolu | 87,7 | 87,2 | 87,5 | 0,5 |
Akdeniz | 85,5 | 85,1 | 85,3 | 0,4 |
Ortadoğu Anadolu | 72,6 | 70,8 | 71,8 | 1,8 |
Kuzeydoğu Anadolu | 69,5 | 71,8 | 70,6 | -2,3 |
Güneydoğu Anadolu | 72,1 | 68,4 | 70,3 | 3,7 |
Türkiye | 84,5 | 83,9 | 84,2 | 0,6 |
Özel Okul ve Özel Okul Öğrencilerinin Oranı (%)
2017-18 | 2018-19 | |||
Okul | Öğrenci | Okul | Öğrenci | |
Okul öncesi* | 51,8 | 15,7 | 50,2 | 16,5 |
İlkokul | 6,5 | 4,6 | 7,3 | 5,0 |
Ortaokul | 10,0 | 6,0 | 10,9 | 6,2 |
Ortaöğretim | 25,4 | 13,0 | 28,7 | 13,7 |
Toplam | 17,8 | 8,3 | 19,2 | 8,7 |