Milli Eğitim Bakanlığı, uzun zamandır beklenen Öğretmen Strateji Belgesi 2017-2023’ü 9 Haziran 2017’de yayımladı. Artık, eğitimde kilit role sahip öğretmenlere ilişkin bir strateji belgemiz var. Strateji belgesi, üç temel amaç etrafında kurgulanmış durumda:
- Yüksek nitelikli, iyi yetişmiş ve mesleğe uygun bireylerin öğretmen olarak istihdamını sağlamak.
- Öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimini sürekli kılmak.
- Öğretmenlik mesleğine yönelik algıyı iyileştirmek ve mesleğin statüsünü güçlendirmek.
Birinci temel amaç, öğretmen yetiştirmekle ilgili. Bu amaç kapsamında eğitim fakültelerinde uygulamaya ağırlık verilmesi, okullarla üniversitelerin bağının güçlendirilmesi, öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayılarının azaltılması gibi eylemler bulunuyor.
Belgede, gelecekteki öğretmen ihtiyacını daha iyi öngörülmesine ve bu ihtiyacın kamuoyu ile paylaşmasına da yer veriyor. Bu konular, eğitim fakültesi öğrencileri kadar öğretmenlik mesleğini seçmek isteyen bireyleri de yakından ilgilendiriyor. Örneğin, eğitim fakültesini tercih edecek bir öğrencinin fakülteden mezun olacağı yıl hangi branşlarda öğretmen ihtiyacı olacağını baştan bilmesi önemli bir gelişme olabilir.
Stratejide öğretmenlik mesleğinin daha çekici kılınmasıyla ilişkili hedefler daha çok eğitim fakültesinde öğrenim görenleri kapsıyor. Oysa, ülkemizde akademik başarısı en yüksek öğrenciler arasından eğitim fakültelerini tercih edenler sınırlı sayıda. Bunun için, bir adım önceden başlayarak, üniversiteye geçiş aşamasındaki bireyler için öğretmenlik mesleğini çekici kılacak hedeflere yer vermek de yararlı olabilirdi.
Belgede yer verilen bir diğer konu ise atamalarda mülakat yönteminin kullanılması. Öğretmenlerin meseleğe uygunluğu anlamak için yazılı sınavların yanında sözlü değerlendirmeler de yapmak başarıyı artırabilir. Ancak kurumlara güvenin zayıf olduğu koşullarda, mülakat uygulaması büyük oranda “kayırma” ile ilişkilendiriliyor. Dolayısıyla mülakat konusundaki endişeleri göz ardı etmemek önemli.
Öğretmenlerin hizmetiçi eğitimlerden memnuniyetsizliği uzun zamandır konuşuluyor. En önemli şikayet alanlarından biri olan hizmetiçi eğitimi verecek eğitimcinin niteliği de stratejide ikinci temel amaç kapsamında vurgulanıyor. Ancak hizmetiçi eğitimlerde öğretmenlerin sürece katılımının ve akranlararası öğrenmenin daha çok vurgulanması yararlı olabilirdi. Kişisel ve mesleki gelişimde, yenilikçi ve öğretmenlerin ihtiyaçlarını dikkate alan yöntemlere ihtiyaç var.
Üçüncü temel amaç altında, önemli bir sorun olan öğretmen devinimi ele alınıyor. Her yıl öğretmenlerin büyük bölümü öğretmen açığının fazla olduğu bölgelere atanıyor; ancak kısa sürede batıya, büyük şehirlere, daha avantajlı okullara geçiyorlar. Stratejide bu konuya ilişkin “kurumlar ve bölgeler arası farklılıklara göre iyileştirici tedbirler almak” hedefine yer veriliyor. Okulların çevresel ve kurumsal özelliklerine göre sınıflandırılacağı ve öğretmenlerin görev yaptıkları okulun sınıflandırmadaki yerine göre farklı hizmet puanı, lojman imkanı vb. özendirici olanaklara sahip olabileceği belirtiliyor. Atılacak adımlar için öğretmenlerin deneyimlerine daha fazla kulak vermek, dezavantajlı bölgelerde ne gibi desteklere gereksinim duyduklarını daha iyi anlamak için yararlı olabilir.
Strateji ayrıca, sözleşmeli öğretmen atamasının bir norm haline getirileceğinin işaretini veriyor. Akademik çalışmalar, sözleşmeli öğretmenlerle diğer öğretmenler arasında statü farkının mesleğe aidiyet ve öğretmenler arası olumlu ilişkiler açısından sorun yarattığını gösteriyor. Sözleşmenin, öğretmenleri dezavantajlı bölgelerde daha uzun süre tutmak için bir yol olarak görüldüğü anlaşılıyor; ancak strateji dezavantajlı bölgelerde görev yapmayı özendiren başka önlemler sunarken, sözleşmeli öğretmenliğin devamında ısrarcı olunmaması yararlı olabilirdi.
Öğretmen Strateji Belgesi 2017-2023, burada ele alınanlarla sınırlı olmayan pek çok alt başlık içeriyor; çelişkileri ve iyileştirilebilecek yönleriyle birlikte önümüze 6 yıllık bir tablo koyuyor.
