ürkiye’de uzaktan eğitim süreci devam ediyor. Uzaktan eğitimde kapsayıcılık konusunda gelişmeler yaşanıyor, eğitimin her bir paydaşı uzaktan eğitimi farklı deneyimliyor… Koronavirüsten etkilenen eğitimin arka planında neler oluyor?
Uzaktan Eğitimde Yeni Gelişmeler
Uzaktan eğitimin üçüncü haftası tamamlandı. İlkokul, ortaokul ve lise öğrencileri EBA web sitesi ve EBA TV aracılığıyla eğitimlerini sürdürürken, eğitimin önemli paydaşlarından olan veliler de bu süreçte desteklenmeye ihtiyaç duyuyor. Bu kapsamda Millî Eğitim Bakanlığı, 6 Nisan 2020 itibarıyla EBA TV’de veliler için destek eğitimi vermeye başladı. Velilere özel yayın, TRT EBA kanallarında yayınlanan veli kuşağı “BİZDEN”in ilk bölümüyle başladı. İlk yayını gerçekleştiren Millî Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, “Kriz Dönemlerinde Anne Babalık” programıyla, çocukların eğitimine daha fazla yardımcı olabilmek için anne-babaların rollerinin de değiştiğinin, velilerin bir öğretmen gibi hareket etmek zorunda kaldıklarının altını çizdi. Ebeveynlerin bu durumda çocuklarıyla nasıl iletişim kurmaları gerektiğine dair tavsiyelerde bulundu.
Herkes için Uzaktan Eğitim
MEB, uzaktan eğitimin ilk haftalarında gözlemlenen eksikleri tamamlamaya çalıştı. Özel gereksinimli çocuklar için EBA TV’ye “Bilişsel Beceriler” dersi eklendi. Uyum sınıflarının derslerinin yayını da EBA TV’de başladı.
Salgınla birlikte okullar arası imkân farklılıklarının yerini, haneler arası imkân farklılıkları alıyor. Uzaktan eğitim döneminde, örgün eğitime erişimde risk altında olan çocuklar arasına, uzaktan eğitime erişimleri kısıtlı olan yeni çocuklar katılması ihtimali var. Eğitimin eve taşındığı bugünlerde, önceki yıllarda çeşitli nedenlerle eğitimden ayrılmış çocuklar da evde olabilir. Tüm bunlar, eğitimde eşitsizliği ve uzaktan eğitimde çocukları bekleyen riskleri gündeme getiriyor. ERG Araştırmacısı Özgenur Korlu’nun salgın sebebiyle çocukları bekleyen riskleri ele aldığı yazısını burada okuyabilirsiniz.
Uzaktan eğitime erişim ise konuşulmaya devam eden bir diğer konu. Millî Eğitim Bakanı, yapılan çalışmada çocukların bulunduğu hanelerin yüzde 95’inin televizyona, yüzde 80’in ise internete erişebilecek araçları bulunduğunu belirtiyor. Eğitimin diğer paydaşlarının deneyimleri ise, erişim konusunun televizyonun ve internetin ötesinde olduğuna işaret ediliyor. Öğretmenler bu süreçte desteğe, meslektaşlarıyla, okullarıyla iletişim halinde olmaya, geliştirilen stratejileri paylaşmaya ihtiyaç duyuyorlar. Velilerin deneyimlerini ise sosyo-ekonomik durumları, çalışıp çalışmadıkları ve dijital okuryazarlıkları şekillendiriyor. ERG Araştırmacısı Umay Aktaş Salman’ın derlediği, uzaktan eğitim döneminde öğretmen, öğrenci ve veli deneyimlerini burada okuyabilirsiniz.
Öğretmenler Neler Hissediyor?
Uzaktan eğitim sürecini öğretmenlerin nasıl deneyimlediğini derinlemesine anlamak için 27 Mart 2020 tarihinde ikinci anketimizi yaptık. Öğretmenlerin ihtiyaçlarını sorduğumuz ilk anketten farklı olarak, bu ankette öğretmenlerin günlük pratiklerine odaklandık. 20 farklı ilden 58 öğretmenin katıldığı “Uzaktan Eğitimin İlk Haftası Nasıl Geçti?” anketinin ana çıktıları şunlar oldu:
Öğretmenler, örgün eğitimde olduğu gibi uzaktan eğitimde de en kilit aktör: Anketi yanıtlayan öğretmenlerin %78’i öğrencilerle her gün; %57’si ise velilerle her gün iletişim kurdu. Bir öğretmen, uzaktan eğitim deneyimini şöyle değerlendirdi: “Öğretmenin inisiyatifine ve özverisine kalıyor her şey.”
Uzaktan eğitimde kapsayıcılığın kapsamı, internete erişimden ibaret değil: Öğretmenlerin deneyimleri, sosyo-ekonomik koşulların, velilerin dijital okuryazarlıklarının ve eğitim içeriklerinin farklı ihtiyaçlar (mülteci ve/ya anadili Türkçe olmayan çocuklar, engelli çocuklar vb.) gözetilerek tasarlanmamasının da kapsayıcılıkla doğrudan ilişkili olduğunu gösteriyor.
Öğretmenlerin dijital okuryazarlığı, uzaktan eğitim sürecini doğrudan etkiliyor: Dijital okuryazarlık becerilerine sahip ve dijital araçların kullanımına hakim olan öğretmenler için uzaktan eğitim sürecinin, meslektaşlarına kıyasla nispeten daha rahat ve verimli geçtiği anlaşılıyor. Yine de pek çok öğretmen, dijital araçların kullanımı ya da içerik ve materyal geliştirme konularında desteğe ihtiyaç duyuyor.
Her iki anketin sonuçlarının değerlendirildiği “Öğretmenler Uzaktan Eğitimi Nasıl Deneyimliyor?” başlıklı blog yazısını burada okuyabilirsiniz.
Zoom Gerçekten Güvenilir Mi?
Uzaktan eğitim sürecinde pek çok dijital araç, özellikle de Zoom, öğretmenlerin hayatlarının bir parçası oldu. Öğretmenlerin kredi kartlarından rızaları dışı ödeme çekilmesi iddiası, tespit edilen güvenlik açıklarının uluslararası ve ulusal medyaya yansıması, Zoom’un MEB tarafından yasaklandığı söylentilerini beraberinde getirildi. Öğretmen Ağı ve Hayalini Tasarlayanlar’ın katkısıyla hazırlanan ve geçtiğimiz hafta eğitime dair tartışmaların odağında yer alan Zoom’un güvenilir olup olmadığını inceleyen teyit.org araştırmasını buradan okuyabilirsiniz.
Sivil Toplum Neler Yapıyor?
Sivil alanda üretilen çalışmalar ve paylaşılan kaynaklar çeşitleniyor. Bu çalışmaları yaygınlaştırarak, salgın süresince dayanışmayı sürdürmek ve eğitimin ihtiyaçlarını ortaya koymak istiyoruz. Geçtiğimiz haftanın dikkat çeken çalışmaları şöyleydi:
Kalkınma Atölyesi, Covid-19’un mevsimlik tarım işçiliğiyle ilgili basında yer alan tüm haber ve belgeleri haritada bir araya getiriyor.
ÇEKÜL Bilgi Ağacı, sınıf öğretmenlerine çağrıda bulunuyor ve Ağaçların Diliyle Kentim Eğitim Programı içinden seçilen “Senin Yaşında” etkinliğini uygulayan öğretmenlerden, deneyimlerini paylaşmalarını istiyor.
AFS Gönüllüleri Derneği, 18 Nisan 2020 Cumartesi günü saat 14.00 – 15.40 arasında, “Toplumsal Cinsiyet 101 Kap Geli” düzenliyor.
Öğrenme Tasarımları, 8-12 yaş grubu çocuklara yönelik olarak, içinde 20 etkinliğin yer aldığı “Evde Yapılabilecek Eğlenceli Aktiviteler” kitapçığını hazırladı.
Öğretmen Akademisi Vakfı (ÖRAV) tarafından kurulan eKampüs uzaktan eğitim platformu, eğitimcilerin mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sunan nitelikli eğitim içeriklerine ulaşmasını ve meslektaşlar arası bilgi paylaşımını sağlıyor.
Bilim Kahramanları, Instagram hesabında çocukların evde yapabileceği mühendislik tasarımlarını paylaşıyor. Son olarak, İletişim Ağı ve Dalga Makinesi paylaşıldı.
TURMEPA Derneği, online eğitimlerini çevrimiçi videolarla çocuklarla buluşturuyor.
MEF Üniversitesi, canlı interaktif çevrimiçi ders işlenişi ile ilgili önerilerin yer aldığı bir rehber yayınladı.
İKSV Alt Kat, çocuk kitaplarının animasyon ve ses kayıtlarını paylaşıyor. Instagram hesabından her Cuma farklı disiplinlerden ünlü simaları çocuklarla buluşturuyor.
Habitat Derneği, salgın süresince çevrimiçi etkinliklerine devam ediyor. Derneğin faaliyetlerini buradan takip edebilirsiniz.
Bir İZ Derneği, toplumun ruh sağlığını desteklemek amacıyla çevrimiçi olarak yürütülecek “Birlikte…” grupları oluşturuyor. Katılmak için tıklayın.
Eğitimde Neler Konuşuluyor?
Mehmet Ali Alpar’ın Sarkac.org’da yayımlananan “Salgın bulaşma ağı nasıl kırılır?” başlıklı yazısı, Türkiye’de salgın hastalıkla nasıl mücadele edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Değişim Elçilerinin kaleme aldığı ve uzaktan eğitim deneyimlerine odaklanan blog yazıları Öğretmen Ağı Medium hesabında paylaşılıyor. Gülay Yeniay Bulut’un “Ortak Noktamız Umut Etmek”; Zeliş Kurt’un “Uzaktan Eğitime Dair Bir Öğretmenin Hisleri” başlıklı yazılarını okuyun.
