Engelliler Haftası, engelli bireylerin sorunlarına dikkat çekilmesi ve çözüm yollarının geliştirilmesi açısından önemli bir hafta. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bir ülkedeki engelli sayısı o ülkenin nüfusunun yüzde 10’unu geçmemeli. Türkiye’deki engelli sayısının ise yüzde 12 olduğu bildiriliyor. Yaklaşık 8,5 milyon civarında engellinin yaşadığı Türkiye’de bedensel engelliler ilk sırada yer alırken, bunu zihinsel engelli, işitme ve görme engelli vatandaşlar takip ediyor.

HEM ENGELLİ, HEM YOKSUL

Engelli nüfusun büyüklüğünü her 10-16 Mayıs Engelliler Haftası kapsamında bir kez daha hatırlıyoruz. Dünya Bankası verilerine göre, dünya nüfusunun %15’i, yani yaklaşık bir milyar insan engelli. BM verilerine göre dünyadaki engellilerin %80’i gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde yaşıyor. Eurostat’ın 2013 tarihli verileri ise engellilerin en büyük sorunlarından biri olan yoksulluğun fotoğrafını çekiyor. Buna göre AB’deki engelli nüfusun %30’u yoksulluk riskiyle karşı karşıya. Türkiye’de ise engellilerin sosyal ve ekonomik koşulları ile ilgili güncel resmi veriler eksik. TÜİK’in güncel olmayan 2002 verilerine göre engelli nüfusun işgücüne katılma oranı sadece %21,71. Türkiye’de engellilerin %77,1’i yoksulluk tehlikesi altında.

ENGELLİ ÇOCUĞUN EĞİTİMİ DE ENGELLİ

Eğitim Reformu Girişimi raporuna göre, Türkiye’deki engelli çocukların yarısından fazlası, yani yaklaşık 300 bini eğitim alamıyor. TÜİK verilerine göre 6 yaş ve üzeri engellilerin neredeyse yarısı okuryazar bile değil. “Engelli Çocukların Türkiye’de Eğitime Erişimi” raporu, ülkemizde 0-18 yaş arasında en az bir engeli olan yaklaşık 600 bin çocuğun olduğu bilgisini ortaya koyuyor. Milli Eğitim Bakanlığının 2015-2016 eğitim-öğretim yılı istatistiklerine göre ise engelli çocukların yarısından fazlası örgün eğitim hakkına erişemiyor.

TRAFİK KAZALARI VE TERÖR İLK SIRADA

Engelliliğin nedenleri araştırıldığında, büyük çoğunluğunun önlenebilir nedenler olduğu görülüyor. Trafik kazaları, terör, akraba evliliği kaynaklı genetik etkenler, çocuk felci, ateşli hastalık ve sarılık ile gebelikte yaşanan sorunların (hastalıklar, ilaç kullanımı, radyasyona maruz kalmak, alkol ve madde kullanımı, beslenme bozuklukları) çoğu aslında önlenebilir sorunlar.

YARISI OKURYAZAR DEĞİL

“Özürlülerin Sorun ve Beklentileri” başlıklı araştırmadaki veriler karamsar bir tabloyu ortaya koyuyor. Buna göre 6 yaş ve üzeri engellilerin yüzde 41,6’sı okuryazar değil. Yüzde 18,2’si okuryazar ancak bir okul bitirmemiş; yüzde 22,3’ü ilkokul, yüzde 10,3’ü ortaokul ve yalnızca yüzde 7,7’si lise veya daha üstü bir kurumdan mezun. TOHAD’ın 2013-2014 tarihli araştırmasına göre de ilköğretim ve lisedeki öğrencilerin binde 12’si, üniversite öğrencilerinin ise yalnızca on binde 35’i engelli bireylerden oluşuyor.