Şeffaf Bütçe Süreci Aksadı: Bütçenin Temel Belgeleri Yasal Süresinde Hazır Değil Kanuna göre Mayıs sonunda kamuoyuna açıklanması gereken Orta Vadeli Program (2009 – 2011) ve Haziran ortasında bitmiş olması gereken Orta Vadeli Mali Plan hala ortada yok. 2009 bütçe sürecini izlemeye alan araştırmacı kuruluşlar, Hükümetin Mayıs ayı sonuna kadar görüşüp yayınlamak zorunda olduğu Orta Vadeli Program (2009 – 2011)’ın ve Haziran ayının 15’ine kadar yayınlaması gereken Orta Vadeli Mali Plan (2009-2011)’ın hala kamuoyuna duyurulmadığına dikkat çektiler. Beş araştırmacı kuruluşun oluşturduğu “Sosyal Bütçeyi İzliyoruz” platformu açıklamasında, 5018 sayılı kanunla getirilen “Şeffaf Bütçe” sürecinin ilk ve temel halkaları olan bu iki belgeyi Hükümetin hazırlamakla yükümlü olduğunu ve bu yükümlülüğü herhangi bir açıklama bile yapmadan geciktirmenin yasaya aykırı, sakıncalı ve kabul edilemez olduğunu belirtti. Türkiye, 2003 Yılında Kabul edilen 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile “çok yıllı bütçe” sistemine geçti. Ekonomik ve sosyal paydaşların önlerini görebilmelerini sağlayan çok yıllı bütçe sistemi, kamu kuruluşlarına ek olarak, sivil toplum kuruluşları başta olmak üzere sivil toplumun tüm öğelerinin bütçe sürecine müdahil olabilmeleri, dolayısıyla demokratik bir bütçe oluşturma ve demokrasinin temel gereği olan “şeffaf ve katılımcı bütçe” yönünde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. İlgili kanunun 16. Maddesi orta vadeli programların her yıl, yürürlükteki kalkınma planı, stratejik plan ve genel ekonomik koşullar doğrultusunda makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri kapsayacak şekilde DPT tarafından hazırlanmasını ve Bakanlar Kurulu’nda görüşülerek Mayıs ayı sonuna kadar Resmî Gazete’de yayımlanmasını öngörüyor. Aynı maddeye göre orta vadeli program ile uyumlu olmak üzere, üç yıllık toplam gelir ve gider tahminleri ile birlikte, hedeflenen bütçe açığı ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını gösteren ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Orta Vadeli Malî Plan’ın da Haziran ayının onbeşine kadar Yüksek Planlama Kurulu’nca karara bağlanıp Resmi Gazete’de yayımlanması gerekiyor. Hükümet bu belgeleri yasal sürelerinde yayınlamadığında sadece yasal yükümlülüğünü yerine getirmemekle kalmıyor, kamu bütçesinin şeffaf ve katılımcı bir süreçle hazırlanmasını da fiilen zorlaştırıyor. Orta Vadeli Mali Plan’ın gecikmesi ile, Temmuz ayı sonuna kadar bütçe tekliflerini sunmak zorunda olan kamu kuruluşlarına hazırlık çalışması için tanınan süre fiilen kısalmış oluyor. Aynı şekilde kamu bütçesinden talepleri olan toplum kesimlerinin, ekonomik ve sosyal paydaşların bütçe sürecine katılmaları da zorlaşmış oluyor. Kanuna göre bütçe sürecini Maliye Bakanlığı koordine ediyor. Hazırlık süreci henüz başlamayan 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı, önümüzdeki Ekim ayının ilk haftası içinde Meclis’e sunulacak ve aynı ayın 15’inden itibaren görüşülmeye başlanacak. “Sosyal Bütçeyi İzliyoruz” platformunu oluşturan araştırmacı kuruluşlar ve ilgilendikleri konular şunlardır: ERG (Sabancı Üniversitesi Eğitim Reformu Girişimi): Eğitim Harcamaları; İstanbul Bilgi Üniversitesi Gençlik Çalışmaları Birimi: Gençlik Çalışması ile İlgili Bütçe; KA-DER (Kadın Adayları Destekleme ve Eğitme Derneği): Cinsiyet Eşitliği ve Kadınlara Yönelik Harcamalar, SPF (Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politikalar Forumu): Sosyal Yardım ve Yeşil Kart Harcamaları, TESEV (Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı): Sağlık Harcamaları.